„Moja matka moja córka”
marzec-grudzień 2021
„Moja matka moja córka” jest przedsięwzięciem artystyczno-badawczym, na które składają się rozmowy z artystkami oraz prezentacje dzieł. Centralnym tematem są relacje matek i córek, a także ich społeczne i kulturowe role przejawiające się w doświadczeniu zaproszonych artystek i przekładające się na uprawianą przez nie sztukę.
W skład przedsięwzięcia wchodzą:
- publikacje rozmów z artystkami online na kanale YouTube i stronie BWA w Tarnowie – począwszy od 8 marca
- publikacja książki zawierającej rozmowy z artystkami
- wystawa w BWA w Krośnie – październik–grudzień 2021
Artystki:
Bettina Bereś, Dorota Bernacka, Alicja Bielawska i Teresa Starzec, Dominika Borek, Bogdana Ligęza-Drwal i Agnieszka Drwal-Dziurawiec, Aneta Grzeszykowska , Dorota Hadrian, Zuzanna Janin, Barbara Kasprzycka-Łosiak, Justyna Łuczaj-Salej, Cecylia Malik, Małgorzata Markiewicz, Barbara Porczyńska, Katarzyna Sobczuk, Agula Swoboda, Klaudia Urbanek-Kękuś, Marta Wojciechowska
Autorki:
Agnieszka Bartak-Lisikiewicz, Magdalena Ujma
Oprawa graficzna:
Joanna Tyborowska
Relacje matek i córek są niedostatecznie reprezentowane w dzisiejszej kulturze. Jak pisze Elżbieta Korolczuk, nastał czas na przemyślenie relacji między matką a córką, która na długi czas odesłana została do przypisów męskiej historii. Do dzisiaj te postacie bliskich sobie kobiet występują w schematycznych i uproszczonych ujęciach. Także w sztukach wizualnych powszechne przecież doświadczenie każdej artystki domaga się ujawnienia, analiz i opracowania. Istnieje potrzeba wypowiedzenia tych, dotychczas pomijanych milczeniem opowieści o najbliższych, rodzinnych związkach kobiet.
Puste miejsca trzeba zapełnić historiami. Przedsięwzięcie „Moja matka moja córka” ma zasygnalizować istniejącą lukę i poprzez badanie wspomnianych związków między bliskimi sobie kobietami w sztuce współczesnej, ma na celu ich dowartościowanie oraz stworzenie nowych typów przedstawień i opowieści.
Wszystkie rozmowy zostały przeprowadzone w czasie epidemii, od stycznia do marca 2021, za pomocą komunikatorów internetowych.
Organizatorzy:
BWA w Tarnowie www.bwa.tarnow.pl, YouTube BWA - klik!
BWA w Krośnie www.bwakrosno.pl
Wydział Sztuki PWSZ w Tarnowie / w ramach projektu badawczego BAD-002/2020
ROZMOWY Z ARTYSTKAMI:
Dorota Hadrian – artystka wizualna. Tworzy rzeźby, obiekty, wideo, a także akcje artystyczne. Studiowała na ASP w Krakowie oraz na Wydziale Sztuki UP w Krakowie. Mieszka i pracuje w Bytomiu. W swojej pracy sięga do zasobów kultury popularnej z przetworzonymi w niej kulturowymi mitami, ale także do klasycznych ideałów sztuki Zachodu. Inspiruje się także sztuką kampu i współczesnymi znaczeniami kategorii estetycznych. W centrum jej twórczości stoi kobiecy podmiot uwikłany w sieć społecznych oczekiwań. Podmiot ten przejawia dążenie do wolności, uwolnienia się od krzywdzących norm i stereotypów, a tym samym – metaforycznie – do rozbicia klasycznych, harmonijnych form sztuki.
Małgorzata Markiewicz – artystka wizualna. Tworzy obiekty, rzeźby, fotografie, performensy i wi-deo. Absolwentka ASP w Krakowie i Kon¬st¬fact w Szto¬kholmie. Mieszka i pracuje w Krakowie. W swojej twórczości konsekwentnie podejmuje tematy związane z kulturowym usytuowaniem ko-biecości, z tworzeniem własnego miejsca, domem i bezdomnością, kuchnią i jedzeniem, codzienną krzątaniną, ubiorami, nowymi i starymi formami bliskości, relacjami i emocjami, pamięcią i upamięt-nianiem. Artystka wykorzystuje tradycyjne, kojarzone z rękodziełem i domową działalnością kobiet materiały i techniki, takie jak: tkaniny, nici, odzież, szydełkowanie, szycie, łatanie, naprawianie. Sto-suje subwersywne odwracanie znaczeń zastanych form kulturowych. Dopowiada tradycyjne opo-wieści uzupełniając je wątkami dotychczas przemilczanymi. Tworzy także własne historie (herstorie, retrotopie i utopie) bazujące na mitach zaczerpniętych z różnych kultur. Jej metoda twórcza czerpie z filozofii prac domowych, związanych z troską, dbaniem, reperowaniem i odnawianiem.
Cecylia Malik – malarka, performerka, aktywistka. Studiowała na ASP w Krakowie. Mieszka i pracuje w Krakowie. W swojej pracy łączy praktykę artystyczną z propagowaniem treści związanych z ekologią i aktywizmem społecznym. Jej malarstwo cechuje obserwacja najbliższego otoczenia i natury. Jej akcje, w których twórczość łączy się z działalnością społeczną, zdobyły wielką popularność, przekraczając granice sfery czysto artystycznej. Artystka, wspólnie z tworzonymi ad hoc kolektywami, występowała w obronie cennych przyrodniczo terenów krakowskiego Zakrzówka (Modraszek Kolektyw), broniła krakowskich rzek, podhalańskiej rzeki Białki i drzew przed masowym i nieprzemyślanym wyrębem. Popularność zyskała jej akcja wspinania się na drzewa („365 Drzew”). Stosuje prosty i przekonujący język wizualny, zajmuje się ważnymi społecznie tematami, wyrażając emocje, z którymi każdy może się identyfikować. Jej akcje bazują na wspólnocie i współpracy zaangażowanych osób. Jest współzałożycielką CSW Wiewiórka w Krakowie.
Agula Swoboda – malarka, autorka kolaży, rysunków, edukatorka. Studia odbyła w University of the West of England - Bower Ashton w Bristolu oraz w Byam Shaw School of Art, Central Saint Martins College of Art and Design w Londynie. Mieszka i pracuje w Cieszynie, gdzie prowadzi Szkołę Sztuki i Myślenia. Swoją sztukę umieszcza w obrębie surrealizmu. Obraz jest dla niej notacją snów, komponowaniem często intuicyjnie skojarzonych form i motywów. Stałym wątkiem w jej sztuce jest płynne przechodzenie między tym, co ludzkie, a tym, co zwierzęce. Penetruje sfery pozareligijnie rozumianej duchowości.
Aneta Grzeszykowska - posługuje się głównie fotografią i filmem, kładąc nacisk na ich performatywny wymiar. Motywem przewodnim jest w jej twórczości analiza procesów autokreacji - jednego z fundamentalnych tematów sztuki, ale także podstawowej kwestii dla kondycji dzisiejszego, postmedialnego społeczeństwa. W swoich pracach Grzeszykowska analizuje możliwość ucieczki od kulturowych i artystycznych stereotypów kształtujących tożsamość. Demontuje własny wizerunek i manipuluje obrazem swojego ciała, by w końcu sięgnąć również po jego rzeźbiarskie substytuty. Przybliża się w ten sposób do konstatacji, że autokreacja jest ledwie kolejnym środkiem zmagania ze śmiertelną naturą ciała.
Bettina Bereś o sobie:
"Urodziłam się w nieznanym mojej rodzinie, mieście Bytomiu w niedzielę o godz. 6 rano. Wychowałam się w domu, gdzie trwały wieczne dyskusje o sztuce. Jestem artystką wizualną, malarką, hafciarką. Staram się zapisywać ważne opowieści z przeszłości. Wychowałam dwoje dzieci, opiekuję się psami, uprawiam ogród. Zrobiłam dużo wystaw indywidualnych i brałam udział w zbiorowych. Tworzyłam dwie galerie: Zderzak i Otwartą Pracownię. W 2015 roku założyłam Wypożyczalnię Obrazów."
Barbara Porczyńska – malarka. Studiowała filologię polską i malarstwo. Jest członkinią ZPAP, współpracuje z czasopismem literacko-artystycznym „Fraza”. Na motywach jej twórczości powstał film dokumentalny „MaMalarka” w reżyserii Katarzyny Mazurkiewicz.
Jadwiga Sawicka napisała o niej: „Barbarę interesuje stan pomiędzy, wynikający z bycia matką i malarką. Konieczność ciągłego definiowania swojej tożsamości i bronienia jej autonomii w trakcie wymuszanych przez życie codzienne zmian ról. Nie-płynne przechodzenie z obszaru sztuki do życia codziennego. Bo czy takie przejścia mogą być płynne?”
Justyna Łuczaj-Salej – reżyserka, scenarzystka, producentka TV, malarka, asystentka na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Studiowała malarstwo na ASP w Krakowie i reżyserię na PWSTViT w Łodzi. Mieszka w Krośnie. Obecnie pracuje nad pełnometrażowym debiutem fabularnym Koński ogon (scenariusz i reżyseria). Sama mówi o sobie i swojej twórczości: „Świat jest znośny tylko dlatego, że jest piękny. Interesują mnie ludzie i kolory. Lubię zestawiać ze sobą ludzi - tworzyć relacje i napięcia. Podobnie z kolorami. Najbardziej pociąga mnie tajemnica, czuję ją w lesie. Macierzyństwo sprawia, że udaje mi się zachować balans i nie zostać na zawsze w lesie.”
Alicja Bielawska – artystka wizualna, tworzy rzeźby i rysunki. Ukończyła studia z historii sztuki na UW i sztuk pięknych na Gerrit Rietveld Academie w Amsterdamie. Jej twórczość bazuje na pamięci obrazowej, dotyka względności ludzkiej percepcji i relacji między przedmiotami, wnętrzami a wspomnieniami. Zasadnicze dla niej są barwy, stosunki i proporcje form. Artystka wykorzystuje tkaniny, ceramikę, drewno metal. Inspiruje się codziennością.
Dominika Borek – artystka interdyscyplinarna, tworzy przede wszystkm rysunki, grafikę warsztatową, cyfrową oraz fotografie. Jest absolwentką Wydziału Grafiki ASP w Krakowie. Mieszka w Krakowie, pracuje na Wydziale Sztuki Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie. W swoich pracach daje wyraz fascynacji zapisem światła w obrazie. Interesuje ją proces twórczy, poprzez który podejmuje próbę wyrażenia treści niematerialnych i duchowych. Jej działania twórcze w obszarze grafiki często inspirowane są materią dawnych fotografii, powstałych w procesie fotochemicznym.
Barbara Kasprzycka-Łosiak – malarka, projektantka. Studiowała malarstwo na ASP w Warszawie. Jej malarstwo kształtowane jest nie tylko pod wpływem widzenia, lecz i pozostałych zmysłów, czucia, intuicji. Interesuje ją cielesność i procesy związane z rośnięciem, życiem i obumieraniem. Mieszka i pracuje w Krośnie.
Zapis wywiadu z Barbarą Kasprzycką-Łosiak - kliknij, aby przeczytać!
studia: Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydział Rzeźby, dyplom u prof. Jerzego Bandury 1956 r. Od 1956 r. członek Związku Polskich Artystów Plastyków.
Od ponad sześćdziesięciu lat nieprzerwanie pracuje twórczo. Stworzyła swój własny rozpoznawalny styl sztuki sakralnej. W początkach twórczości uważany był za bardzo nowoczesny i kontrowersyjny, przetrwał próbę czasu i obecnie jej realizacje zdobią liczne wnętrza kościelne i inspirują młodych twórców. Jako jedna z pierwszych artystów, zastosowała mozaikę z nieregularnych kawałków marmuru, wykorzystując w kompozycjach naturalne kolory kamienia. Jest autorką kilkunastu pomników, wystrojów wnętrz, rzeźb wolnostojących, kompozycji mozaikowych. Jej prace znajdują się na terenie całej Polski oraz zagranicą.
Agnieszka Drwal-Dziurawiec
studia: Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydział Konserwacji Dzieł Sztuki, dyplom u prof. Marii Niedzielskiej 1989 r. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Sztuki. Od 1994 r. była członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.
Zofia Dziurawiec
Projektantka grafiki. Tancerka. Absolwentka Wydziału Grafiki ASP w Krakowie. Dyplom zrealizowany w Pracowni Form Reklamowych w 2018 r. Od niedawna pracuje w roli asystenta w Pracowni Liternictwa i Typografii na macierzystej uczelni.
O swojej twórczości i rodzinie opowiadają Bogdana Ligęza-Drwal, Agnieszka Drwal-Dziurawiec i Zofia Dziurawiec - kliknij, aby przeczytać!
Katarzyna Sobczuk - artystka wizualna, filozof, absolwentka Szkoły Sztuki w Warszawie, autorka książki „O dziwnych uczuciach” (pod pseudonimem Karolina Gordon). Zajmuje się rzeźbą z papieru i instalacją - kolażem przestrzennym. Obecnie pracuje nad uniwersalną listą (udręk) i pocieszeń.
Marta Wojciechowska - artystka wizualna, której głównym materiałem jest szkło. Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych we Wrocławiu na Wydziale Ceramiki i Szkła. Prowadzi Pracownię Autorską, specjalizującą się w projektowaniu i realizacji szkła unikatowego oraz szkła użytkowego. Mówi o swojej twórczości: „Szkło traktuję jako materiał rzeźbiarski, staram się wydobyć jego efemeryczne piękno, wykorzystuję naturalny sposób zachowania się tego niezwykłego materiału. Szkło jest doskonałe samo w sobie, staram się nie zagłaskiwać jego blasku, pokazać charakter a nie ozdabiać. W trakcie procesu twórczego rozwiązania oczywiste nie są dla mnie satysfakcjonujące. Lubię wyzwania, lubię element zaskoczenia, zabawę ze szkłem i znaczeniem, wydźwiękiem danej pracy. Lubię zmieniać kontekst i patrzeć na szkło i świat z dystansem.”
Klaudia Urbanek-Kękuś - artystka wizualna, zajmuje się przede wszystkim malarstwem. Uzyskała dyplom w pracowni Leszka Misiaka w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W swojej twórczości pieczołowicie oddaje domową, rodzinną codzienność.
Zapis rozmowy z Klaudią Urbanek-Kękuś - kliknij, aby przeczytać!
Teresa Starzec zajmuje się malarstwem, drzeworytem, wideo, fotografią oraz nauczaniem artystycznym. Studiowała na wydziale grafiki i malarstwa na ASP w Krakowie, a także na wydziale grafiki Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Sztokholmie. W 1991 roku wraz z mężem Andrzejem Bielawskim założyła Fundację Atelier prowadzącą Atelier Foksal – organizację pozarządową działającą w sferze edukacji artystycznej. W 2005 roku zainicjowała i realizuje projekt „Kamienica Artystyczna Foksal 11”.
